De wet DBA is de wet voor Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties, en regelt de relatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers. Werk je als zelfstandige, dan krijg je dus te maken met deze wet. Maar wat houdt deze wet precies in? Wij leggen het uit in deze blog!
Wat is de wet DBA?
De wet DBA staat voor Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties en is een regeling die de relatie tussen opdrachtgevers en zelfstandige dienstverleners regelt. Werk je als zelfstandige? Dan krijg je dus te maken met deze wet.
Achtergrond wet DBA
De wet DBA werd in 2016 ingevoerd als vervanging van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). De VAR gaf zelfstandigen de mogelijkheid om vooraf zekerheid te verkrijgen over hun arbeidsrelatie met opdrachtgevers omtrent belastingen en sociale zekerheid. De VAR zorgde echter ook voor veel onduidelijkheid en misbruik.
De DBA wet is ingevoerd om deze problemen aan te pakken en meer duidelijkheid te verschaffen over de aard van de arbeidsrelatie. Het doel hiervan was ook om schijnzelfstandigheid tegen te gaan.
Hoe werkt de DBA wet?
Volgens de wet DBA hebben de opdrachtgever en de zelfstandige samen de verantwoordelijkheid om te beoordelen of er sprake is van loondienst. Om de aard van de arbeidsrelatie vast te stellen kan bijvoorbeeld de website van de Belastingdienst worden geraadpleegd.
Wat zijn de beste boekhoudprogramma’s voor zzp’ers?
✔ E-boekhouden
✔ Money Monk
✔ Rompslomp.nl
✔ DigiBTW
✔ Fiscus.nl
Loondienst
Loondienst heeft een aantal kenmerken, zoals:
- Er is sprake van werkgeversgezag
- Een beloning
- De verplichting tot het leveren van (persoonlijke) arbeid
Zelfstandigheid
Wanneer is er dan sprake van zelfstandigheid? Dit heeft bijvoorbeeld de volgende kenmerken:
- Er is geen gezagsverhouding tussen de opdrachtnemer en de opdrachtgever.
- De opdrachtnemer kan het werk ook door iemand anders laten uitvoeren.
- De opdrachtnemer krijgt geen loon.
- Er is niet sprake van een fictieve dienstbetrekking
Nooit meer gedoe met de administratie?
Probeer het beoordeelde online boekhoudprogramma nu GRATIS uit! ✅
Fictieve dienstbetrekking
Wanneer er sprake is van een fictieve dienstbetrekking ben je volgens de wet een werknemer. In dat geval moet de opdrachtgever dus ook loonheffingen inhouden. De volgende arbeidsrelaties kunnen bijvoorbeeld als fictieve dienstbetrekking worden aangemerkt:
- Aannemers van werk en hun hulpen
- (partners van) aandeelhouders met een aanmerkelijk belang
- Agenten en subagenten
- Artiesten en beroepssporters
- Bemanning van Vissersvaartuigen
- Leerlingen en stagiairs
- Meewerkende kinderen
- Opdrachtnemers die door tussenkomst van een intermediair werken voor een klant van de intermediair.
Modelovereenkomst DBA
Wanneer er twijfel kan bestaan over de arbeidsrelatie tussen de opdrachtgever en opdrachtnemer kan het verstandig zijn om een modelovereenkomst op te stellen. De modelovereenkomst DBA kan je dus opstellen als je denkt dat er niet sprake is van loondienst, maar je weet het niet helemaal zeker.
Via de website van de Belastingdienst kan je verschillende modelovereenkomsten gebruiken, afhankelijk van de specifieke situatie. De modelovereenkomst kan je vervolgens aanpassen naar jouw situatie, maar let daarbij op dat je de geel gemarkeerde teksten niet weghaalt. Deze geven namelijk aan dat er niet sprake is van loondienst.
Vervolgens is het belangrijk dat de modelovereenkomst getekend wordt door zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer, en dat er gewerkt wordt conform de afspraken in de overeenkomst.
Handhaving wet DBA
De ingevoerde wet DBA heeft minder helderheid gegeven dan werd beoogd. Daardoor is besloten om niet meer actief te handhaven op de wet, tenzij er sprake is van kwaadwillendheid.
Er is sprake van kwaadwillendheid als er opzettelijk een situatie is waarbij sprake is van schijnzelfstandigheid, omdat je weet of had kunnen weten dat er sprake is van een dienstbetrekking.
Indien de Belastingdienst vaststelt dat er sprake is van kwaadwillendheid kunnen er correctieverplichtingen of naheffingsaanslagen worden opgelegd omtrent loonheffingen. Wel moet dan het volgende aangetoond worden:
- Er is sprake van een (fictieve) dienstbetrekking
- Er is sprake van evidente schijnzelfstandigheid
- Er is sprake van opzettelijke schijnzelfstandigheid
Als de Belastingdienst erachter komt dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, maar geen sprake van kwaadwillendheid, dan krijg je aanwijzingen van de Belastingdienst. Je krijgt dan de kans om de arbeidsrelatie zo in te richten dat er geen sprake meer is van een (fictieve) dienstbetrekking, of om de dienstbetrekking te verwerken in de loonaangifte.
Veel gestelde vragen
Wat is de wet DBA?
De wet DBA staat voor Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties en regelt de arbeidsrelatie tussen opdrachtnemers en opdrachtgevers. De wet is bedoeld om schijnzelfstandigheid tegen te gaan.
Is een modelovereenkomst verplicht?
Het is niet verplicht om een modelovereenkomst op te stellen. Een modelovereenkomst is wel aangeraden op het moment dat er twijfel is over of er sprake is van een dienstbetrekking.
Wat is de wet DBA 2025?
Het kabinet wil graag schijnzelfstandigheid aanpakken. Het kabinet heeft daarom de wens om vanaf 2025 het toezicht op de wet DBA te versterken en het handhavingsmoratorium op te heffen.
Wat is schijnzelfstandigheid?
Er is sprake van schijnzelfstandigheid wanneer het lijkt alsof je een zelfstandige bent, maar het niet bent volgens de Belastingdienst. Dit is als het ware een soort van verkapt loondienst.
