De WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) wordt als complex ervaren. Daarom heeft een commissie in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken onderzoek gedaan naar manieren om de WIA te verbeteren. In dit artikel lees je welke voorstellen zijn gedaan, en welke impact dit mogelijk heeft op werkgevers.
Wat is de WIA?
De WIA staat voor Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen. Dit is een wet die in 2006 als vervanging van de Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) is aangenomen. De WIA heeft als doel om arbeidsongeschikte personen financieel te ondersteunen, en te helpen bij het vinden van een baan.
De WIA bestaat uit twee onderdelen.
- De Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA). Dit is een regeling die voor werknemers die nog gedeeltelijk kunnen werken, en gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn. De WGA compenseert voor het inkomensverlies als gevolg van de gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid, en helpt bij de re-integratie.
- De Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA). Dit is een regeling voor werkennemers die volledig (minimaal 80%) arbeidsongeschikt zijn, en waarbij geen tot weinig kans is op herstel in de toekomst. De IVA biedt financiële compensatie voor het inkomensverlies. In tegenstelling tot de WGA, is er bij de IVA geen verplichting tot re-integratie.
Wil je tijd besparen met de boekhouding?
Maak gebruik van een eenvoudig online boekhoudprogramma!
Complexiteit WIA
Het huidige stelsel omtrent arbeidsongeschiktheid wordt als complex ervaren. Dit blijkt uit een onderzoek van de Onafhankelijke Commissie Arbeidsongeschiktheidsstelsel (Octas) die in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken het arbeidsongeschiktheidsstelsel heeft onderzocht.
Octas heeft daarom drie verschillende voorstellen gedaan bij het kabinet op het stelsel om te gooien.
Optie 1: versimpelen
De eerste optie om het stelsel te verbeteren is versimpelen en meer mensen in aanmerking laten komen voor de WIA-uitkering. Om het stelsel te versimpelen heeft de commissie voorgesteld om één WIA-uitkering toe te passen voor iedereen, ongeacht of je gedeeltelijk of volledig arbeidsongeschikt bent. Op dit moment zijn er nog drie verschillende regelingen met elk eigen voorwaarden.
Ook heeft de commissie onder de eerste optie voorgesteld om een lagere drempel te hanteren voor de WIA-uitkering. Op dit moment kom je in aanmerking voor een WIA-uitkering bij 35% ongeschiktheid. De commissie stelt voor om dit te verlagen naar 25%.
Optie 2: volledig nieuw stelsel
De tweede optie om het stelsel te verbeteren is door een volledig nieuw stelsel in te richten waarbij meer focus ligt op de re-integratie van werknemers. Hierbij is met name aandacht voor datgene wat mensen nog wél kunnen doen, in plaats van wat mensen niet meer lukt.
Bij een volledig nieuw stelsel is het voorstel om in de eerste drie tot vijf jaren focus te hebben op de re-integratie, waarbij de uitkering 70% bedraagt van het oude loon. Na de drie tot vijf jaren van re-integratie, volgt de beoordeling van arbeidsongeschiktheid. Op deze manier krijgen mensen minder snel een label arbeidsongeschikt.
Optie 3: iedere werkende gelijk
In de derde optie om het stelsel te verbeteren, stelt de commissie voor om elke werkende gelijk wordt behandeld. Hierbij maakt het niet uit of je in vaste dienst bent, of dat je een zzp’er bent.
Hierbij is het voorstel om een basisverzekering in te stellen, waarbij alle werkenden een minimumuitkering krijgen. Deze uitkering wordt dan (verplicht) aangevuld via een premie die door werkgevers wordt betaald.
Deze derde optie past beter bij de huidige werkomstandigheden waarin meer werkenden verschillende contractvormen zoals een vast dienstverband en zzp combineren.
Wat gaat de werkgever hiervan merken?
Op dit moment is er nog geen van de opties gekozen, en blijft het huidige stelsel tot die tijd van toepassing. Het is daarom ook nog niet bekend wat precies de impact gaat zijn voor werkgevers.
Wel is het duidelijk dat onder elk van de drie opties de loondoorbetaling in de eerste twee ziektejaren van de werknemer blijft bestaan, dit verandert dus niet voor werkgevers.
Wanneer de eerste optie wordt doorgevoerd, zal het oordeel van de bedrijfsarts leidend zijn en zwaarder wegen. Het UWV geen boete meer opleggen, als beoordeeld wordt dat de werkgever niet voldoende inspanningen heeft gedaan ten aanzien van de re-integratie. De werkgever kan vertrouwen op de adviezen van de bedrijfsarts.
Daarnaast kan een no-riskpolis worden ingezet tijdens de loondoorbetalingsperiode, als een werknemer gaat re-integreren bij een ander bedrijf dan de oorspronkelijke werkgever. In het huidige stelsel kan de no-riskpolis pas worden ingezet wanneer een werknemer al arbeidsongeschikt is verklaard (na twee jaar ziekte).
De no-riskpolis is een regeling wanneer je een werknemer met een ziekte of handicap in dienst neemt. Je krijgt als werkgever dan een ziektewetuitkering als de werknemer ziek wordt, je betaalt niet een hogere premie voor de ziektewet en je betaalt geen hogere premie als de werknemer een WIA-uitkering krijgt.
Veel gestelde vragen
Wat is de WGA?
De WGA staat voor Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten en is een regeling voor mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn. Met een WGA-uitkering worden mensen financieel gecompenseerd voor het inkomensverlies. Ook is het verplicht om inspanningen te verrichten ten aanzien van re-integratie.
Wat is de IVA?
De IVA staat voor Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten en biedt financiële compensatie voor mensen die minstens 80% arbeidsongeschikt zijn en waarbij geen tot weinig kans is op herstel in de toekomst.
